ไม่มีอะไรได้มาง่ายๆ เงินกู้เช่นกัน แม้จะมีการเตือนให้เห็นอยู่ทุกวัน แต่ก็มีเหยื่อจำนวนไม่น้อยที่ตกหลุมพรางของ “หนี้นอกระบบ” เพราะหลงเชื่อคำโฆษณา “ได้เงินง่าย อนุมัติไว ไม่ต้องมีเอกสาร” จนทำให้หลายคนมีปัญหาหนี้สินก้อนใหญ่ตามมา รวมถึงภัยอันตรายถึงชีวิต ไม่ใช่แค่ตัวผู้กู้ที่เดือดร้อนเท่านั้น ครอบครัวหรือคนรอบข้างเองก็เสี่ยงไปด้วย วันนี้พี่โอกาสก็จะมาเล่าให้ทุกคนฟังว่า หนี้นอกระบบ คืออะไร ทำไมถึงน่ากลัว และหากหลุดเข้าวงจรนี้ไปแล้ว สามารถฟ้องหรือแจ้งความได้ไหม มีวิธีปลดหนี้ยังไงบ้าง ตามมาอ่านกันเลยครับ
หนี้นอกระบบ คืออะไร ทำไมถึงอันตราย
หนี้นอกระบบ คือ เงินที่กู้โดยไม่ผ่านระบบของสถาบันการเงิน ไม่อยู่ภายใต้การดูแลของธนาคารแห่งประเทศไทยและกระทรวงการคลัง เจ้าหนี้เป็นใครก็ไม่รู้ ไม่ทราบประวัติ แต่นำเงินมาให้กู้ แถมไม่มีข้อบังคับที่สามารถควบคุมเจ้าหนี้ได้ด้วย โดยประเภทของหนี้นอกระบบ จะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทด้วยกันครับ ได้แก่
- หนี้นอกระบบ ระยะสั้น: ลักษณะเป็นเงินกู้รายวัน ที่จะเก็บเงินจากลูกหนี้ทุกวัน โดยนำเงินต้นและดอกเบี้ยมาบวกกัน
- หนี้นอกระบบ ระยะยาว: การปล่อยกู้ตั้งแต่ 1 เดือนไปจนถึงหลักปี โดยจะเรียกเก็บดอกเบี้ยรายเดือนไปเรื่อยๆ จนกว่าลูกหนี้จะมีเงินก้อนมาใช้คืน หากจำนวนเงินที่กู้นั้นค่อนข้างสูง ลูกหนี้ก็จำเป็นต้องนำหลักทรัพย์มาใช้ค้ำประกันด้วย
กลโกงจากแก๊งหนี้นอกระบบ มีอะไรบ้าง
ส่วนใหญ่วิธีการล่อเหยื่อมากู้เงินนอกระบบนั้นมักจะมาจาก คำโฆษณาชวนเชื่อ หรือ การบอกต่อจากคนรู้จัก ซึ่งนอกจากวิธีเหล่านี้แล้ว กรมสืบสวนคดีพิเศษและศูนย์ช่วยเหลือลูกหนี้และประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม ได้แบ่งประเภทกลโกงของแก๊งหนี้นอกระบบเอาไว้ 3 แบบด้วยกัน มีดังนี้ครับ
กู้เงินนอกระบบกับแก๊งหมวกกันน็อค
กลุ่มคนที่ปล่อยเงินกู้นอกระบบ ด้วยการโฆษณาผ่านใบปลิวหรือกระดาษที่ติดอยู่ตามเสาไฟฟ้า ซึ่งเป็นการปล่อยเงินกู้รายวันที่ไม่มีการทำสัญญา โดยที่มาของชื่อแก๊งหมวกกันน็อคมาจาก เวลาที่กลุ่มคนปล่อยกู้จะเก็บเงินรายวันนั้น มักจะใช้รถจักรยานยนต์เป็นพาหนะในการทวงเงิน ซึ่งเหยื่อของแก๊งหมวกกันน็อกมักจะเป็นพ่อค้า แม่ค้าตามแผงตลาด ร้านอาหารตามสั่งข้างทาง หรือแหล่งชุมชนที่สามารถเข้าถึงได้ง่ายครับ
เป็นหนี้นอกระบบ จากสัญญาแบบเอาเปรียบ
กลุ่มเป้าหมายของกลโกงหนี้นอกระบบประเภทนี้คือ อาชีพที่มีที่ดินอย่างเกษตรกร กระบวนการคือ ฝั่งเจ้าหนี้ตั้งเงื่อนไขให้ลูกหนี้ต้องทำการโอนที่ดินให้ก่อนจะรับเงินไปใช้ และได้รับที่ดินคืน เมื่อครบกำหนดเวลาและชำระหนี้จนหมด โดยหารู้ไม่ว่ากรรมสิทธ์ที่ดินของตัวเองนั้นได้ตกเป็นของเจ้าหนี้ไปแล้ว เพราะลูกหนี้ได้โอนที่ดินในวันที่รับเงินกู้ไปให้แล้วนั่นเอง นอกจากนี้ หากเทียบมูลค่าที่ดินกับเงินกู้แล้วนั้น ที่ดินมีมูลค่าสูงกว่ามาก เพราะราคาสูงขึ้นเรื่อยๆ ในอนาคต ทำให้เจ้าหนี้พยายามหลบหนี และไม่รับชำระเงินจากลูกหนี้ครับ
เงินกู้นอกระบบออนไลน์
เป็นลักษณะกลโกงที่พบได้มากที่สุดในปัจจุบัน โดยเหล่านักเรียน นักศึกษา พ่อค้าแม่ค้าออนไลน์ และพนักงานออฟฟิศ คือกลุ่มคนที่มักจะตกเป็นเหยื่ออยู่บ่อยครั้ง ซึ่งมีวิธีการโกงก็มีหลากหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็น การโพสต์ข้อความชวนเชื่อ, กู้เงินเถื่อนผ่านไลน์, กู้เงินนอกระบบจากเพจยืมเงิน หรือ ส่ง SMS หลอกให้กู้เงิน หรือแม้กระทั่งเว็บไซต์และแอปพลิเคชันเถื่อน สำหรับกู้เงินนอกระบบโดยเฉพาะครับ
ความน่ากลัวของ “หนี้นอกระบบ” มีอะไรบ้าง
หลายคนคงเริ่มเห็นภาพกันคร่าวๆ แล้วว่า กลโกงที่เจ้าหนี้ส่วนใหญ่ชอบใช้คือ ทำยังไงก็ได้คนอยากมากู้ แน่นอนว่าต้องหลอกล่อด้วยคำพูดที่ว่า “ได้เงินง่าย ไม่ยุ่งยากหลายขั้นตอน” นั่นเอง แต่เมื่อเผลอเข้าในวงจรนี้แล้ว ทางออกกลับไม่ง่ายอย่างที่คิดไว้ และตามมาด้วยความเสี่ยงและความน่ากลัวสารพัดเลยครับ เช่น
หนี้นอกระบบ มีดอกเบี้ยสูง
หลายคนทราบดีกว่า ส่วนใหญ่ดอกเบี้ยเงินกู้นอกระบบมักจะสูงกว่าที่กฎหมายกำหนด คือเกินกว่าร้อยละ 1.25 ต่อเดือนหรือร้อยละ 15 ต่อปี แม้จะโฆษณาเอาไว้ว่า ได้เงินเร็ว ดอกเบี้ยถูก แต่จริงๆ แล้วคือคิดดอกเบี้ยมากถึง 30% ต่อปีหรืออาจมากกว่านั้น เรียกได้ว่าโอกาสที่จะปลดหนี้ได้นั้นยากมากๆ บางคนหาเงินมาจ่ายไม่ทัน ก็ต้องไปกู้คนอื่นมาโปะหนี้ก้อนเก่า จนกลายเป็นลูกโซ่ไปเรื่อยๆ แบบที่เห็นกันในข่าว
ตัวอย่างเช่น นาย A กู้เงินนอกระบบ 100,000 บาท ผ่อนในระยะเวลา 1 ปี (12 เดือน) อัตราดอกเบี้ยอยู่ที่ร้อยละ 30 โดยสูตรคือ ดอกเบี้ยที่ต้องจ่าย = เงินต้น x อัตราดอกเบี้ยต่อปี x ระยะเวลาผ่อน พอคำนวณออกมา 100,000 x (30% x 12) x 1 = 360,000 บาท เท่ากับว่า นาย A ต้องจ่ายดอกเบี้ยทั้งหมด 360,000 บาทครับ
หนี้นอกระบบ คิดดอกลอย
ดอกลอยเป็นผลมาจากการคิดดอกเบี้ยที่สูงมากๆ เช่น กู้เงินมา 80,000 บาท และอัตราดอกเบี้ยร้อยละ 10 ต่อเดือน ลูกหนี้ต้องจ่ายดอกเบี้ย 8,000 ต่อเดือนไปจนกว่าจะหาเงินต้นมาคืนครบ กลายเป็นว่าลูกหนี้ไม่สามารถผ่อนเงินต้นคืนได้ เพราะชำระได้แค่ดอกเบี้ยเท่านั้น ทำให้เงินทั้งหมดที่ต้องจ่ายถูกรวมกับเงินต้นและดอกเบี้ยที่สูงมาก เมื่อทบไปเรื่อยๆ ยอดหนี้นอกระบบที่อาจจะแค่ไม่กี่บาท ก็กลายเป็นหลักแสนได้
ล้มเงินกู้นอกระบบทั้งหมด
ตัวอย่างเช่น เงินกู้ 30,000 บาท ดอกเบี้ย 3,000 บาท รวมทั้งหมดเป็น 33,000 บาท โดยมีกำหนดชำระภายใน 30 วัน วันละ 1,100 บาท สมมติว่าวันที่ 20 ลูกหนี้ไม่สามารถหาเงิน 1,100 บาทมาจ่ายทันเวลา เงินที่ส่งไปทั้งหมดจะถือเป็นโมฆะ และลูกหนี้ต้องเริ่มส่งเงินคืนใหม่ตั้งแต่ต้น ทำให้ไม่สามารถหลุดพ้นจากหนี้ก้อนนี้ได้
หนี้นอกระบบ อาจทำให้เราเข้าไปเกี่ยวกับสิ่งผิดกฎหมาย
อย่างที่กล่าวไปข้างต้นว่า เราแทบจะไม่รู้ประวัติความเป็นมาของผู้ปล่อยกู้เลย แต่ยิ่งกว่านั้นคือ เราไม่ทราบเลยว่าเงินที่ได้มานั้น มีที่มายังไง มาจากสิ่งผิดกฎหมายอย่างการพนัน ยาเสพติด การค้าเถื่อน การฟอกเงิน หรือเปล่า ซึ่งหากเงินนั้นได้มาอย่างไม่ถูกต้องจริงๆ ก็ยากที่ตำรวจจะเข้ามาช่วยเหลือลูกหนี้ได้ทันครับ
หนี้นอกระบบ อันตรายถึงชีวิต
หากลูกหนี้ผิดนัดจ่ายเงินต้นหรือดอกเบี้ย ฝั่งเจ้าหนี้มักจะส่งคนมาข่มขู่ คุกคาม ทำร้ายร่างกาย บุกบ้าน ทำลายทรัพย์สินของลูกหนี้ เพื่อให้ได้เงินมา แน่นอนว่าส่งผลเสียต่อลูกหนี้และคนรอบข้างด้วยครับ
กฎหมายหนี้นอกระบบ 2566 คืออะไร
หลายคนที่อ่านมาจนถึงตรงนี้แล้วอาจมีคำถามว่า สรุปแล้วการปล่อยกู้เงินนอกระบบนั้น ผิดกฎหมายไหม? คำตอบคือ การปล่อยกู้ไม่ผิดกฎหมาย แต่ถ้าผู้ปล่อยกู้หรือเจ้าหนี้เรียกเก็บดอกเบี้ยสูงกว่าที่กฎหมายกำหนด จะถือว่าผิดกฎหมายครับ มีโทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี หรือปรับไม่เกิน 200,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
โดนทวง หนี้นอกระบบ ผิดกฎหมายไหม เจ้าหนี้มีโทษอะไรบ้าง ?
ในปัจจุบันมีกฎหมายที่ออกมาเพื่อปกป้องสิทธิของลูกหนี้จากการทวงหนี้แบบรุนแรงเกินเหตุ ซึ่งก็คือ “พ.ร.บ. การทวงถามหนี้ พ.ศ. 2558” นั่นเองครับ ลักษณะการทวงหนี้ที่เข้าข่ายการละเมิดสิทธิลูกหนี้ ได้แก่ ข่มขู่ ใช้ความรุนแรง ใช้วาจาดูหมิ่น เปิดเผยข้อมูลการเป็นหนี้ ทำลายชื่อเสียงหรือทรัพย์สิน หากเจ้าหนี้ฝ่าฝืนข้อปฏิบัติเหล่านี้ ลูกหนี้สามารถแจ้งร้องเรียนเอาผิดได้ คณะกรรมการกำกับการทวงถามหนี้สามารถมีคำสั่งให้หยุดการกระทำดังกล่าว หากฝ่าฝืนมีโทษปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือจำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือทั้งจำทั้งปรับ
ฟ้องร้องไม่ชนะ ส่งผลอะไรต่อลูกหนี้บ้าง
ระหว่างที่อยู่ในขั้นตอนการฟ้องร้อง เจ้าหนี้และลูกหนี้สามารถประนีประนอมกันได้ ในกรณีที่ลูกหนี้ไม่สามารถเจรจากับเจ้าหนี้ได้ และถูกศาลพิพากษาให้ชำระหนี้คืนทั้งหมด หากไม่ยอมคืน ลูกหนี้จะถูกอายัดทรัพย์สิน เพื่อนำไปขายและคืนเป็นเงินให้เจ้าหนี้ โดยทรัพย์สินที่สามารถถูกยึดได้ เช่น บ้าน รถยนต์ เครื่องประดับต่างๆ หรือเงินในบัญชีเงินฝาก หากลูกหนี้ยังไม่สามารถปลดหนี้ทั้งหมดได้ ก็จำเป็นต้องชำระให้ครบครับ
ลูกหนี้หนี ไม่มีสัญญา เจ้าหนี้ฟ้องได้ไหม แจ้งความได้ไหม
มาดูกฎหมายของฝั่งเจ้าหนี้นอกระบบกันบ้าง หลายคนอาจท้อในการฟ้องร้องลูกหนี้ที่ไม่ยอมจ่ายเงินไปแล้ว เพราะไม่ได้ลงลายมือชื่อหรือเซ็นเป็นสัญญา แต่จะบอกว่าแม้ไม่มีหนังสือสัญญา ก็สามารถฟ้องได้นะครับ เหล่าแชทไลน์ เฟซบุ๊ก ที่มีข้อความการขอกู้เงินครบถ้วน สามารถนำมาเป็นหลักฐานยืนยันได้ครับ
แชร์วิธีปลดหนี้นอกระบบยังไงให้แฮปปี้
สำหรับใครที่ตกเป็นเหยื่อของหนี้นอกระบบ และรู้สึกหมดหวัง ไม่รู้จะหาทางออกยังไง วันนี้พี่โอกาสจะมาแชร์วิธีปลดหนี้นอกระบบยังไงให้ได้ผล เพื่อจะได้ไม่กลับเข้าไปในวงจรลูกโซ่นี้อีก
ลดรายจ่าย
ต้องเริ่มจากการลดรายจ่ายของเราให้ได้มากที่สุด โดยการทำบันทึกรายรับ-รายจ่ายและสร้างวินัยทางการเงิน ดูว่ารายการไหนที่สามารถประหยัดได้ เช่น ลดการกินกาแฟ เปลี่ยนวิธีการเดินทาง ลดชอปปิง ลดการไปเที่ยวทุกวันหยุด เป็นต้น เมื่อทราบแล้ว ก็แบ่งเงินส่วนหนึ่งจากการใช้จ่ายฟุ่มเฟือย มาปลดหนี้ทีละเล็กทีละน้อย
หารายได้เสริม
ใครที่ลองลดรายจ่ายแล้วก็ยังได้เงินไม่พอ วิธีต่อไปคือ การหารายได้เสริม ซึ่งจะมาจากงานอดิเรกของเราก็ได้ ไม่ว่าจะเป็น วาดรูปขาย รับจ้างถ่ายภาพ ทำขนมขาย หรือนำเสื้อผ้าที่ไม่ได้ใส่แล้วไปขายครับ
เปลี่ยนหนี้นอกระบบ เป็นหนี้ในระบบ
ในปัจจุบันนี้ ธนาคารหลายแห่งมีแนวทางช่วยเหลือลูกหนี้มากขึ้น โดยสามารถเข้าไปขอคำปรึกษากับธนาคาร เพื่อขอกู้สินเชื่อส่วนบุคคล ซึ่งจะเลือกแบบมีหลักทรัพย์ค้ำประกันที่ดอกเบี้ยต่ำ หรือไม่จำเป็นต้องใช้หลักทรัพย์ค้ำประกันก็ได้ แม้ดอกเบี้ยจะสูงขึ้นมาหน่อย แต่ก็ยังน้อยกว่าดอกเบี้ยหนี้นอกระบบครับ
ขอคำปรึกษาจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
- ศูนย์อำนวยการปฏิบัติการแก้ไขหนี้สินภาคประชาชน โทร. 1359
- ศูนย์ช่วยเหลือลูกหนี้และประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม โทร. 0-2575-3344
- ศูนย์ดำรงธรรม กระทรวงมหาดไทย โทร. 1567
สรุป
ทีนี้เราก็พอจะทราบแล้วนะครับว่า หนี้นอกระบบนั้นอันตรายมากแค่ไหน ไหนจะดอกเบี้ยสูง วงจรหนี้ที่ไม่มีวันจบ แถมยังเสี่ยงถึงชีวิต ทางที่ดีเราไม่ควรเข้าไปยุ่งตั้งแต่แรก หรือจำเป็นต้องกู้เงินจริงๆ ก็ควรกู้เงินในระบบผ่านธนาคาร อย่างน้อยเราก็สามารถเชื่อถือได้ ทั้งนี้ เราต้องพยายามใช้เงินอย่างมีสติ ไม่สร้างหนี้ สร้างภาระให้ตัวเองและคนรอบข้าง อย่าเห็นแก่ความง่าย แต่แลกมาด้วยความลำบากทั้งชีวิตนะครับ
